Cheque Bounce : ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಆದರೆ ದಂಡದ ಜೊತೆಗೆ ಎರಡು ವರ್ಷ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ ಹುಷಾರ್!

Cheque Bounce : ಬ್ಯಾಂಕ್ ಗ್ರಾಹಕರು ಚೆಕ್ ಮೂಲಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಗಳು ತಮ್ಮ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಚೆಕ್ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ಆದರೆ, ಚೆಕ್ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಗತ್ಯ.

Cheque Bounce

ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಎಂದರೇನು?

ಒಂದು ಚೆಕ್ ಅನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಗೆ ಪಾವತಿಗಾಗಿ ಒಪ್ಪಿಸಿದಾಗ, ಖಾತೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಹಣವಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಚೆಕ್ ಪಾವತಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದಿದ್ದರೆ ಅದನ್ನು ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಗೆ ಕಾರಣಗಳು:

*ಖಾತೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಹಣವಿಲ್ಲದಿರುವುದು.

*ಚೆಕ್ ನಲ್ಲಿ ಸಹಿ ಸರಿಯಾಗಿಲ್ಲದಿರುವುದು.

*ಚೆಕ್ ನಲ್ಲಿ ದಿನಾಂಕ ತಪ್ಪಾಗಿರುವುದು.

*ಚೆಕ್ ನಲ್ಲಿನ ಅಂಕೆ ಮತ್ತು ಪದಗಳಲ್ಲಿನ ಮೊತ್ತದಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿರುವುದು.

*ಚೆಕ್ ನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲಾಗದಿರುವುದು.

ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಗೆ ದಂಡ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷೆ:

*ದಂಡ: ಚೆಕ್ ಮೊತ್ತದ ಶೇಕಡಾ 2 ರಿಂದ ಶೇಕಡಾ 20 ರವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಶಿಕ್ಷೆ:

*2 ಲಕ್ಷ ರೂ. ವರೆಗೆ ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ 6 ತಿಂಗಳವರೆಗೆ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ.

*2 ಲಕ್ಷ ರೂ. ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮೊತ್ತದ ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ 2 ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ.

ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ:

*ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಗೆ ಕಾರಣ.

*ಚೆಕ್ ಮೊತ್ತ.

*ದೋಷಿಯ ಉದ್ದೇಶ.

*ದೋಷಿಯ ಹಿಂದಿನ ದಾಖಲೆ.

ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಕೆಲವು ಸಲಹೆಗಳು:

*ಚೆಕ್ ನೀಡುವ ಮೊದಲು ಖಾತೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಹಣವಿದೆಯೆ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ.

*ಚೆಕ್ ನಲ್ಲಿ ಸಹಿ, ದಿನಾಂಕ, ಮೊತ್ತ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಬರೆಯಿರಿ.

*ಚೆಕ್ ನೀಡುವ ಮೊದಲು ಚೆಕ್ ನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸಿ.

*ಖಾತೆಯಲ್ಲಿ ಹಣವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಚೆಕ್ ನೀಡುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿ.

ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಒಂದು ಗಂಭೀರವಾದ ಅಪರಾಧವಾಗಿದೆ. ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಮೇಲೆ ತಿಳಿಸಿದ ಸಲಹೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ.

ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಸಂತೋಷಿ ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಪ್ರಕರಣದ ಒಂದು ಚಿತ್ರಣ

ಖ್ಯಾತ ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಪಕ ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಸಂತೋಷಿ ಅವರಿಗೆ ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಗುಜರಾತ್‌ನ ಜಾಮ್‌ನಗರ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸಿದೆ. 2 ಕೋಟಿ ದಂಡವನ್ನೂ ಕಟ್ಟಬೇಕಾದ ಸ್ಥಿತಿ ಎದುರಾಗಿದೆ.

ಪ್ರಕರಣದ ವಿವರ:

*ಜಾಮ್‌ನಗರದ ಉದ್ಯಮಿ ಮತ್ತು ಶಿಪ್ಪಿಂಗ್ ಉದ್ಯಮಿ ಅಶೋಕ್ ಲಾಲ್ ಅವರು ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಸಂತೋಷಿ ಅವರ ಚಿತ್ರಕ್ಕೆ 1 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದ್ದರು.

*ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ಸಂತೋಷಿ ಅವರು ತಲಾ 10 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿಗಳ 10 ಚೆಕ್ ಗಳನ್ನು ಲಾಲ್ ಅವರಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದರು.

*ಆದರೆ, ಎಲ್ಲ ಚೆಕ್ ಗಳು ಬೌನ್ಸ್ ಆಗಿದ್ದವು.

*ಲಾಲ್ ಅವರು ಸಂತೋಷಿ ಅವರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರೂ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಲಿಲ್ಲ.

*ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ಲಾಲ್ ಅವರು ನೆಗೋಷಿಯೇಬಲ್ ಇನ್ಸುಟ್ರುಮೆಂಟ್ಸ್ ಆಕ್ಟ್ (NI Act) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕರಣ ದಾಖಲಿಸಿದ್ದರು.

ಪ್ರಕರಣದ ಪರಿಣಾಮ:

*ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ಸಂತೋಷಿ ಅವರಿಗೆ 2 ವರ್ಷ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ ಮತ್ತು 2 ಕೋಟಿ ದಂಡ ವಿಧಿಸಿದೆ.

*ಈ ಘಟನೆಯು ಚಿತ್ರರಂಗದಲ್ಲಿ ಸಂಚಲನ ಮೂಡಿಸಿದೆ.

ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಯಾವಾಗ ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ?

ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಬಹುದು:

*ಖಾತೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಹಣವಿಲ್ಲದಿದ್ದಾಗ ಅಥವಾ ಕಡಿಮೆ ಬ್ಯಾಲೆನ್ಸ್ ಇದ್ದಾಗ: ಚೆಕ್ ಮೊತ್ತಕ್ಕಿಂತ ಖಾತೆಯಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಹಣವಿದ್ದರೆ, ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಆಗುತ್ತದೆ.

*ಸಹಿ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯಾಗದಿದ್ದಾಗ: ಚೆಕ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಸಹಿ ಖಾತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮಾದರಿ ಸಹಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯಾಗದಿದ್ದರೆ, ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಆಗುತ್ತದೆ.

*ಖಾತೆ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ತಪ್ಪಾದಾಗ: ಚೆಕ್ ನಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ಖಾತೆ ಸಂಖ್ಯೆ ತಪ್ಪಾಗಿದ್ದರೆ, ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಆಗುತ್ತದೆ.

*ನಕಲಿ ಚೆಕ್ ನ ಶಂಕೆ: ಚೆಕ್ ನಕಲಿ ಎಂದು ಶಂಕಿಸಿದರೆ, ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಆಗಬಹುದು.

*ಚೆಕ್ ನಲ್ಲಿ ಕಂಪನಿಯ ಮುದ್ರೆಯ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿ: ಕಂಪನಿಯ ಖಾತೆಯಿಂದ ಚೆಕ್ ನೀಡುವಾಗ, ಚೆಕ್ ನಲ್ಲಿ ಕಂಪನಿಯ ಮುದ್ರೆ ಇರಬೇಕು. ಮುದ್ರೆ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಆಗಬಹುದು.

ಬೌನ್ಸ್ ಆದ ಚೆಕ್ ಗೆ ಎಷ್ಟು ದಂಡ ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ?

ನೆಗೋಷಿಯೇಬಲ್ ಇನ್ಸುಟ್ರುಮೆಂಟ್ಸ್ ಆಕ್ಟ್ (NI Act) 1881 ರ ಸೆಕ್ಷನ್ 138 ರ ಪ್ರಕಾರ, ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ದಂಡದ ಮೊತ್ತ ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿರುತ್ತದೆ:

*ಚೆಕ್ ಮೊತ್ತ ₹2 ಲಕ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಇದ್ದರೆ: ಚೆಕ್ ಮೊತ್ತದ ಶೇಕಡಾ 2 ರಿಂದ ಶೇಕಡಾ 20 ರವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

*ಚೆಕ್ ಮೊತ್ತ ₹2 ಲಕ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿದ್ದರೆ: ಚೆಕ್ ಮೊತ್ತದ ಶೇಕಡಾ 10 ರಿಂದ ಶೇಕಡಾ 20 ರವರೆಗೆ ದಂಡ ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ:

*ಚೆಕ್ ಮೊತ್ತ ₹2 ಲಕ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಇದ್ದರೆ: 6 ತಿಂಗಳವರೆಗೆ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ.

*ಚೆಕ್ ಮೊತ್ತ ₹2 ಲಕ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿದ್ದರೆ: 2 ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ.

Also Read: Bank Cheque : ಬ್ಯಾಂಕ್ ಚೆಕ್ ಗಳ ಹಿಂದೆ ಯಾಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಬೇಕು? ನಿಜವಾದ ಕಾರಣ ಏನು ಗೊತ್ತಾ?